Life-Cycle Assessments
(LCA)

Een Life Cycle Assessment (LCA) is een wetenschappelijke methode om de milieueffecten van een product, dienst of proces gedurende de hele levenscyclus in kaart te brengen. Hierbij wordt gekeken naar elke fase: van grondstofwinning, productie, transport, gebruik, tot en met afvalverwerking of recycling (de "wieg tot graf"-benadering). Een LCA analyseert o.a. de volgende milieu-impactcategorieën: Klimaatverandering (CO₂-uitstoot) Grondstoffenschaarste Watergebruik Lucht- en watervervuiling Ecotoxiciteit en biodiversiteitsverlies Waarom is dit belangrijk? Inzicht in impact: Een LCA maakt zichtbaar waar de grootste milieubelasting zit in de keten. Duurzame keuzes: Organisaties kunnen gefundeerde beslissingen nemen over ontwerp, materiaalkeuze, leveranciers of productieprocessen. Wetgeving en rapportage: LCA’s worden steeds vaker verplicht of verwacht in wet- en regelgeving, zoals de CSRD, de EU Green Deal, of bij Milieu Productverklaringen (EPD’s). Transparantie en communicatie: LCA-resultaten helpen bedrijven om hun milieu-impact geloofwaardig te communiceren richting klanten, investeerders of beleidsmakers.

Een LCA wordt uitgevoerd volgens internationale normen, met name ISO 14040 en 14044. Het proces bestaat uit vier hoofdfasen: Doel- en scopebepaling Wat wordt er geanalyseerd (bijv. een product of dienst)? Waar begint en eindigt de analyse (bijv. ‘cradle-to-gate’ of ‘cradle-to-grave’)? Welke functionele eenheid wordt gebruikt (bijv. per kg product, per gebruiksjaren)? Levenscyclusinventarisatie (LCI) Verzamelen van kwantitatieve gegevens over inputs (zoals grondstoffen, energie, water) en outputs (zoals emissies en afval). Data wordt vaak gecombineerd uit interne bronnen en externe databases (zoals Ecoinvent of Agri-footprint). Levenscyclusimpactanalyse (LCIA) Berekening van de milieueffecten, zoals CO₂-uitstoot, verzuring, toxiciteit, enz. Deze stap vereist specialistische software zoals SimaPro, GaBi of OpenLCA. Interpretatie en aanbevelingen Analyse van de resultaten: waar zitten de grootste impactpunten (“hotspots”)? Formuleren van verbetervoorstellen, gevoeligheidsanalyses en scenariovergelijkingen. Voor een betrouwbare LCA is hoge datakwaliteit essentieel. Denk aan nauwkeurige productdata, energieverbruik, afvalstromen en leveringsinformatie. Vaak is samenwerking met leveranciers nodig om scope 3-data te verzamelen.

Een LCA biedt tal van praktische toepassingen voor bedrijven die duurzaamheid serieus nemen: Productontwikkeling en ecodesign Ontwerpers gebruiken LCA’s om duurzamere keuzes te maken in materiaalgebruik, verpakkingen of productieprocessen. Denk aan lichtere constructies, herbruikbare materialen of circulaire ontwerpen. Vergelijking van alternatieven Met een LCA kun je verschillende producten, processen of leveranciers objectief vergelijken op milieu-impact. Bijvoorbeeld: is een bioplastics verpakking echt beter dan conventionele plastic? Milieulabels en certificeringen LCA-resultaten zijn vaak de basis voor EPD’s (Environmental Product Declarations), Milieu Kosten Indicatoren (MKI) en keurmerken zoals het EU Ecolabel. Deze zijn belangrijk bij aanbestedingen, vooral in de bouw- en infrastructuursector. Rapportages en duurzaamheidsstrategie Bedrijven gebruiken LCA's in CSRD-rapportages, CO₂-reductietrajecten en bij het opstellen van klimaatstrategieën. Een LCA toont waar de grootste winst te behalen valt binnen de waardeketen. Marketing en communicatie Onderbouwde LCA-resultaten helpen om geloofwaardige duurzaamheidsclaims te doen, mits transparant gepresenteerd. Dit voorkomt greenwashing en versterkt het vertrouwen bij klanten en partners.